METODY PRACY

„W dzieciństwie niewiele zależy od nas,
wiele zaś od   tych, którzy są z nami.”
prof. Bronisław Rocławski

METODY PRACY

W naszym przedszkolu, podczas zajęć wychowawczo – dydaktycznych, wykorzystujemy różnorodne metody, które wpływają korzystnie na wszechstronny rozwój dzieci.

Metoda Dobrego Startu M.Bogdanowicz

Metoda Dobrego Startu (MDS) Marty Bogdanowicz należy do metod wspomagania rozwoju psychomotorycznego, edukacji i terapii, angażujących uczenie się wielozmysłowe: wzrokowo – słuchowo – dotykowo – kinestetyczno – ruchowe oraz funkcje językowe i wykonawcze.  Jej celem jest kształtowanie mowy, przygotowanie dzieci do nauki czytania i pisania, uczenie rysowania, poznawanie liter i cyfr. Metoda aktywizuje więc rozwój funkcji uczestniczących w procesie czytania i pisania oraz współdziałanie między nimi czyli integrację percepcyjno – motoryczną.

Metoda E. Gruszczyk- Kolczyńskiej do nauki matematyki

W edukacji matematycznej przedszkolaków najważniejsze są osobiste doświadczenia dziecka. Stanowią one budulec, z którego dziecko tworzy pojęcia i umiejętności. Jeżeli doświadczenia są specjalnie dobrane, przyczyniają się także do rozwoju myślenia i hartowania dziecięcej odporności.

Program edukacji matematycznej wg. E. Gruszczyk- Kolczyńskiej obejmuje następujące kręgi tematyczne: orientacja przestrzenna, rytmy, kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania, wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania; rozwijanie umiejętności mierzenia długości, klasyfikacja, układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych, zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia, mierzenie płynów, intuicja geometryczna, kształtowanie gier przez dzieci, zapisywanie czynności matematycznych.  Celem tej metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci. Zaplanowane działania służą wprowadzeniu nowych treści lub uporządkowaniu i ukierunkowaniu nagromadzonych doświadczeń dzieci. Ta metoda wspomaga rozwój umiejętności matematycznych dzieci i uczy je radzenia sobie z emocjami. Metoda sprzyja rozwojowi inteligencji operacyjnej dzieci, uodparnia je na sytuacje trudne i rozwija umiejętności matematyczne.

Terapia Ręki

Terapia ręki ma na celu usprawnianie tzw. motoryki małej, czyli precyzyjnych ruchów dłoni, palców, jak i dostarczenia wrażeń dotykowych oraz poznawania dzięki nim różnych struktur i kształtów. Nieprawidłowy rozwój motoryczny najczęściej wpływa negatywnie także na rozwój ręki. Terapię zawsze poprzedza diagnoza, skoncentrowana na rozpoznaniu stopnia trudności u dziecka. Ćwiczenia dobierane są przez terapeutę indywidualnie do potrzeb dziecka.

Przeznaczona jest w głównej mierze dla dzieci, u których stwierdza się:

• trudności manualne ( wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików, nawlekanie koralików, układanie drobnych przedmiotów),
• trudności grafomotoryczne ( kreślą niedokładne szlaczki, nie lubią wycinać, rysować, lepić, rysunki często sprawiają wrażenie niestarannych),
• obniżony poziom graficzny pisma – litery niekształtne, kanciaste, nieprecyzyjne, różnej wielkości, wychodzące poza linie, połączenia pomiędzy literami różnej długości, o różnym nachyleniu liter, w dowolnym miejscu litery, odstępy między literami za duże lub za małe, pismo mało czytelne, tempo pisania wolne – trudności z nadążaniem za tempem innych dzieci,
• osłabione mechanizmy równoważne (trudności z jazdą na rowerze, hulajnodze, staniem na jednej nodze), niezgrabność ruchową, brak koordynacji ruchowej,
• zachowanie nieprawidłowej postawy podczas pracy przy stoliku,
• wyraźne obniżenie lub podwyższenie napięcia mięśniowego w obrębie kończyny górnej i obręczy barkowej (nieprawidłowe trzymanie narzędzia piszącego- ściskanie za mocno, albo trzymanie za lekko),

Metoda Ruchu Rozwijającego W.Sherborne

Podstawowymi założeniami metody Weroniki Sherborne jest rozwój dziecka poprzez ruch:

• świadomość własnego ciała i usprawnianie ruchowe
• świadomość przestrzeni i działania w niej
• dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązanie z nimi bliskiego kontaktu

Prowadzenie ćwiczeń tą metodą ma na celu stworzenie dziecku okazji do poznania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia własnej siły, sprawności i w związku z tym możliwości ruchowych. Dzięki temu dziecko zaczyna mieć zaufanie do siebie i zyskuje poczucie bezpieczeństwa. Podczas ćwiczeń uczestnik terapii poznaje przestrzeń, w której się znajduje, przestaje ona być dla niego groźna, czuje się bezpieczniej, staje się aktywny i przejawia większą inicjatywę.

Ćwiczenia odbywają się w parach lub w grupie, mogą w nich uczestniczyć rodzice (obecność rodzica lub terapeuty jest niezbędna, jeśli dziecko jest mniej sprawne ruchowo) lub rodzeństwo, co sprawia, że dziecko czuje się bezpiecznie i chętnie ćwiczy. Wiele ćwiczeń na zajęciach prowadzonych metodą Weroniki Sherborne stanowi dla dzieci dużą atrakcję i wesołą zabawę w grupie, stwarza możliwość do twórczego działania oraz pobudza spontaniczność i aktywność własna dziecka.

 „Edukacja przez ruch” Metoda D. Dziamskiej

Metoda Doroty Dziamskiej polega na wykorzystaniu spontanicznej aktywności i radości dzieci na zajęciach. Jest to integracja ciała ze zmysłem w rytm dobranej przez dorosłą osobę muzyki. W trakcie pracy tą metodą synchronizujemy pracę mózgu, wspomagamy koncentrację oraz polisensoryczne poznawanie, rozwijamy się emocjonalnie, społecznie i poznawczo.

Metoda Kinezjologii Edukacyjnej P.Dennisona

Z greckiego „kinesis” oznacza ruch, „logos” – nauka, a więc jest to nauka o ruchu, o tym jak rozwija się dziecko a także dorosła osoba, gdy wykorzystuje ruch. Kinezjologia edukacyjna zajmuje się ruchami bardzo specyficznymi, takimi, których wykonanie aktywizuje i stymuluje odpowiednie obszary mózgu, powodujące zwiększanie ilości połączeń nerwowych między prawą i lewą półkulą, dzięki czemu poprawia się jakość pracy mózgu jako całości.

Metoda G.Domana

Metoda Glenna Domana to innowacyjne wprowadzenie dziecka przedszkolnego w świat czytelnictwa. Poprzez zabawę dzieci poznają wyrazy i aktywnie poznają ich znaczenie. Podczas czytania globalnego dziecko poznaje i nazywa cały wyraz – bez wnikania w jego strukturę, bez znajomości liter. W czytaniu globalnym dziecko nie skupia się na identyfikowaniu pojedynczych liter, potrafi jednak rozpoznać i nazwać cały wyraz. Takie intuicyjne czytanie jest znane najmłodszym od wczesnych lat dzieciństwa, gdzie mimo nieznajomości liter rozpoznają słowa umieszczone na plakatach czy książkach. Widzą one bowiem słowo, jako całościowy obraz.

Metoda Pedagogiki Zabawy

Opiera się ona na rozumieniu terminu „zabawa” pojmowanego jako czynność dającą przyjemność, wyzwalającą kreatywność, zaspokajającą różne potrzeby, pozwalającą na poznanie nowych wartości, zdobycie wiedzy, a także na budowanie odrębnego, fikcyjnego świata.

Metoda ta zakłada, że każdy człowiek może rozwijać się przez całe życie. Dlatego podczas zajęć pedagog dąży do sytuacji edukacyjnych, w których każdy uczestnik może osiągnąć sukces, co buduje jego pozytywną samoocenę i poczucie własnej wartości.

Metoda aktywnej komunikacji-piktogramy

AAC (Augmentative and Alternative Communication) oznacza wszelkie działania, których celem jest pomoc w porozumiewaniu się osobom niemówiącym  lub posługującym się mową w ograniczonym stopniu. Zamiast wypowiadanych słów i zdań mogą one używać znaków graficznych (piktogramów, obrazków, symboli PCS), znaków manualnych (gestów) lub znaków przestrzenno-dotykowych (np. przedmiotów).

Komunikacja alternatywna – znajduje zastosowanie, gdy osoba porozumiewa się bezpośrednio, twarzą w twarz, inaczej niż za pomocą mowy; np.: znaki manualne, znaki graficzne, pismo, czyli jest to zastąpienie mowy.

Metoda stymulacji polisensorcznej wg pór roku- poranny krąg

Metoda ta obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Głównym jej celem jest dostarczenie wychowankom określonej ilości bodźców, które pobudzają zmysły do działania, a co za tym idzie, stwarzają poczucie bezpieczeństwa, zaufania i radości. Fundamentem metody „Porannego Kręgu” jest otaczający nas świat przyrody, który jest źródłem podstawowych symboli: żywiołów, barw, zapachów, smaków, odgłosów, wrażeń dotykowych i termicznych, które przyporządkowane zostały określonej porze roku.

Metoda aktywności ruchowej K.Orffa

Głównym celem i zadaniem tej metody jest wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania inwencji twórczej. Zdaniem C. Orffa muzyka rodzi się z mowy, ruchu i gestu. Wykorzystane i przetworzone na język muzyczny powinno być to, co dziecku najbliższe: słowo, gest, ruch. Zaspokojenie potrzeby ruchu w formie dobranej przez samo dziecko, daje okazję do rozładowania napięć emocjonalnych, do ich odreagowania.

Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów

Jest to rodzaj gimnastyki rytmicznej (twórczej utanecznionej) polegającej na nieustannym poszukiwaniu nowych form i rodzajów ruchu. Elementy dominujące w tej metodzie to ruch, rytm, muzyka oraz nietypowe przybory tj.: bijaki, szarfy, wstążki na patykach, grzechotki, bębenki i dzwoneczki. Charakterystyczne dla metody Kniessów jest użycie do ćwiczeń ruchowych dwóch przyborów równocześnie przez jedną osobę. Autorzy wyeliminowali ze swej metody słowo, (impulsem do podejmowania wszelkich form ruchu jest muzyka ) zyskała na tym płynność i intensywność ruchu.

Gimnastyka ekspresyjna R.Labana

Metoda gimnastyki twórczej Rudolfa Labana nazywana jest także metodą improwizacji ruchowej. Daje możliwość podejmowania ruchu zgodnie z własną inwencją twórczą, fantazją, doświadczaniem. Założeniem tej metody jest wiązanie ruchu z takimi elementami jak słowo, rytm i muzyka. Różnorodność form ruchowych oraz sposób prowadzonych zajęć stwarza dzieciom możliwość twórczego działania, gdzie najważniejsza jest atmosfera panująca na zajęciach, sposób wykonania i tworzenia przez dziecko ruchu.

Relaksacja i muzykoterapia: stanowią integralny element codziennych oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych. Ćwiczenia relaksacyjne i muzykoterapia pomagają „wyciszyć” negatywne emocje, a tym samym powodują odprężenie fizyczne , obniżają lęk, agresje- pozwalając przywrócić dziecku wewnętrzną równowagę. Metody te przyczyniają się również do lepszego zrozumienia przez dzieci własnych stanów emocjonalnych i radzenia sobie w różnych sytuacjach.

Choreoterapia Batti Strauss 

Metoda aktywnego słuchania muzyki, wykonywania prostych ruchów w pozycji siedzącej albo ruchów tanecznych według wskazówek nauczyciela. Można ilustrować krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym. Metoda kształci wyobraźnię dźwiękową. Słuchanie muzyki metodą Batii Strauss integruje różne formy aktywności: słuchanie, granie, tańczenie i śpiewanie.

Pedagogika Zabawy

Metoda ułatwia pracę w grupie. Proponuje działania dające członkom grupy możliwość rozwoju w atmosferze zaufania, wzajemnej akceptacji, bez względu na wiek i umiejętności, wyzwala aktywność twórczą i ciekawość, ułatwia kontakty z innymi, ze sobą i otaczającą rzeczywistością.

Bajkoterapia

Bajkoterapia wpływa na uwalnianie nieprzyjemnych napięć, może stanowić formę relaksacji, uczy empatii, zachowań prospołecznych, ułatwia nawiązywanie kontaktu nawet z bardzo skrytymi, nieśmiałymi dziećmi, wspiera mocne strony dziecka, zdecydowanie wpływa na eliminację zachowań niepożądanych, wpływa na integrację grupy, rozwija poczucie własnej wartości, dodaje odwagi i wiary we własne możliwości, kiedy inne sposoby zawodzą.

Elementy metody SI :

Zajęcia metodą Integracji Sensorycznej w większości maja charakter aktywności ruchowej, która nakierowana jest na stymulację zmysłów. Są dostosowane do poziomu rozwoju dzieci i mają postać „naukowej zabawy”. Dziecko będzie zachęcane i kierowane do wykonywania aktywności, które będą wyzwalać i prowokować odpowiednie, skuteczne reakcje na bodziec sensoryczny.

Techniki parateatralne

Teatr ma ogromne walory kształcące, wychowawcze oraz terapeutyczne. Uczy poczucia współodpowiedzialności, samodyscypliny, koncentracji uwagi, radzenia sobie z sytuacją stresową, ćwiczy pamięć oraz daje satysfakcję z wykonanej pracy. Jest odpowiedni dla dzieci uzdolnionych, gdyż umożliwia rozwijanie ich predyspozycji, jak też dla dzieci mających różne trudności, powoduje wzrost wiary we własne możliwości.

Techniki relaksacyjne

Wykorzystanie relaksacji ma ogromny walor terapeutyczny. Pozwala regulować poziom napięcia stresowego, szybko regeneruje siły, łagodzi niepokój, zwiększa kontakt z własnym ciałem i uczy panowania nad własnymi emocjami. Stosowanie ćwiczeń i zabaw relaksacyjnych podczas zajęć wpływa na: rozwój osobowości – dzieci doświadczają, że za pomocą celowych ćwiczeń mogą uczynić coś dla własnego dobrego samopoczucia, stworzyć balans między napięciem a odprężeniem; pozytywne współżycie – niespokojne i agresywne dzieci poprzez relaksację odnajdują dostęp do swoich wewnętrznych sił samoregulujących, doświadczają, że pozytywnie mogą zmniejszyć stan napięcia i nie są zdane na przemoc;

W pracy z dziećmi, które doświadczają różnych trudności, niepowodzeń dydaktycznych, sytuacji konfliktowych z rówieśnikami, regularnie prowadzona relaksacja nie tylko odpręża i daje wewnętrzne ukojenie, ale również wzmacnia ich wiarę we własne możliwości, uczy, jak radzić sobie z własną złością i frustracją, jak osiągnąć wewnętrzną równowagę w organizmie. Dzięki tym propozycjom dzieci mogą wyciszyć się i odprężyć, aby efektywniej funkcjonować.

Bajkoterapia: Bajki relaksacyjne służą odprężeniu, uspokojeniu, wyciszeniu. Efekt uspokojenia uzyskujemy najczęściej dzięki wizualizacji słuchowej, wzrokowej i czuciowej. Wizualizacja rozwija wyobraźnię dziecka i wywołuje określone stany emocjonalne. Dla wzmocnienia relaksacji w tle, podczas czytania, może towarzyszyć nam spokojna muzyka. Bajki terapeutyczne pokazują, jak radzić sobie z najczęściej pojawiającymi się u dzieci emocjami: nieśmiałość, strach, zazdrość, nieumiejętność współpracy, złość, radość, smutek. Mają na celu uspokojenie emocji, obniżenie lęku, otwarcie dziecka na zmiany, akceptację własnych emocji, objaśnienie reguł otaczającego świata.

Metoda M. i Ch. Knill.

Celem nadrzędnym zajęć jest rozwijanie świadomości i wrażliwości dzieci na wzajemne kontakty, sygnały i reakcje. W naszym przedszkolu wykorzystujemy metodę Knillów do ćwiczeń z całą grupą dzieci. Dzieci ćwiczą indywidualnie bądź w parach. Oprócz właściwości terapeutycznych metoda ta pozwala na kształtowanie u dzieci świadomości własnego ciała, jak też na poznawanie ciała drugiej osoby. Ćwiczenia według metody Knillów świetnie nadają się do integrowania grupy, zachęcania dzieci do nawiązywania relacji społecznych. Rozwijają u dzieci skupienie uwagi. Oprócz tego w czasie ćwiczeń można kształtować prawidłową postawę ciała w różnych pozycjach wyjściowych: w staniu, leżeniu na plecach, na brzuchu, w siadzie skrzyżnym, prostym podpartym, itd. W metodzie Knillów podstawowym elementem jest ruch. Ważną częścią składową sesji jest muzyka, specjalnie skomponowana dla potrzeb tejże metody. Stanowi ona obudowę, wspierającą zajęcia z dziećmi oraz nieodłączny element pracy metodą Knillów. Muzyka towarzyszy wykonywanym czynnościom przez cały czas trwania zajęć. Zwiększa i stymuluje uwagę dzieci, kieruje nią i motywuje do określonej aktywności. Dzieci słysząc ją domyślają się, co może się teraz zdarzyć i jakie ruchy należy w danym momencie wykonać.

METODY AKTYWIZUJĄCE

Metody aktywizujące to grupa metod charakteryzująca się tym, że w procesie zdobywania wiedzy i umiejętności oraz kształtowania postaw, dziecko przewyższa swoją aktywnością nauczyciela. Dzięki temu, dzieci zapamiętają 90% tego, co robią. Zadnia i działania mogą być tak rozdzielone i poprowadzone by uwzględnić zdolności i predyspozycje dzieci. Dzięki wykorzystaniu tych metod dziecko poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować, spierać na różne tematy. Stymulują myślenie ucząc przez przeżywanie.

Burza mózgów – jest to metoda aktywizująca, która pozwala na zgromadzenie w krótkim czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Plusem tego sposobu jest możliwość modyfikowania cudzych pomysłów lub na zasadzie skojarzenie, podawanie innych. W czasie burzy mózgów pracuje się indywidualnie, ale na rzecz całego zespołu, którego zadaniem jest zgromadzenie jak największej liczby pomysłów czy faktów do danego problemu. Burzę mózgów stosuje się jako rozgrzewkę umysłową, dla ustalenia zakresu wiedzy lub utrwalenia wcześniej już zdobytej, dla znalezienia najlepszego rozwiązania, Zastosowanie podczas pracy z dziećmi burzy mózgów pozwala na włączenie wszystkich dzieci do pracy, sprawdzenia posiadanej wiedzy, szybkiego zgromadzenia wszystkich pomysłów oraz dla stworzenia rozgrywki umysłowej.

Drama – drama jest doskonałym ćwiczeniem językowym , które ćwiczy koncentracje , komunikatywność, elastyczność, rozwija wyobraźnię. Polega ona na wczuwanie się w różne role, odgrywaniu różnych scenek, na improwizacji . Dzięki , której dziecko będzie potrafiło wczuwać się w role, improwizować angażując ruch, gest, mowę, myśli i uczucia. Zrozumie bardziej siebie i innych na poziomie emocji i uczuć. Rozwinie myślenie, wyobraźnię, komunikatywność, koncentrację i spontaniczność oraz pamięć.

Metoda projektów – pozwala dzieciom na samodzielne rozwijanie zainteresowań, kierowanie własnym uczeniem się podczas gdy nauczyciel pełni funkcję wspomagającą, kierującą i organizującą. W pracy metodą projektów najbardziej wartościowe dla dzieci jest uczenie poprzez działanie, bezpośrednie doświadczanie.

Zajęcia terenowe – wycieczki, obserwacja przyrody. Podczas zajęć wykorzystywane są zmysły np.: słuchu, węchu, smaku, wzroku, dotyku.

Metoda problemowa czyli zachęcanie dzieci do samodzielnych rozważań na dany problem, stawiania pytań i udzielania odpowiedzi. Podczas tych zajęć dzieci mają prawo popełniać błędy i również je naprawiać. W metodzie tej wyróżniamy następującą kolejność:

• nazwanie problemu;
• wnikliwy opis i analiza problemu;
• ustalenie ewentualnych rozwiązań problemu
• ocena poszczególnych rozwiązań i wybór najlepszego i odpowiedniego wariantu;
• użycie wybranego rozwiązania w praktyce.

Metoda projektów – wyraźnie definiuje zadania, które ma do realizacji dziecko i nauczyciel. Dominuje tu samodzielność wychowanka (wybór tematu), a rola nauczyciela ogranicza się do wspierania jego wysiłków. Na poziomie edukacji przedszkolnej dzieci potrzebują dużego wsparcia merytorycznego, dlatego rola nauczyciela jest bardzo ważna, aby projekt się udał. W metodzie tej wykorzystuje się pomysły, ciekawość poznawczą i spontaniczność dzieci.

Zabawy badawcze, doświadczania, obserwacje przyrodnicze

Naturalną metodą poznawczą stosowaną przez dzieci w wieku przedszkolnym jest aktywność badawcza, występuje ona w dwóch postaciach. Pierwsza to samodzielne odkrywanie. Dziecko ma tu pełną swobodę działania, samo wyznacza sobie tempo i czas pracy, ale jednocześnie jest to uczenie się drogą prób i błędów, w którym narażone jest ono na wiele trudności i porażek. Drugi sposób odbywa się pod kierunkiem nauczyciela. Nauczyciel zajmuje tu rolę inicjatora sytuacji, prowokuje do stawiania pytań, udostępnia stosowne metody i pomoce badawcze, ukierunkowuje go podczas badań i eksperymentowania.

Wymienione metody lub ich elementy, łączymy ze sobą, tworząc ciekawe, scenariusze zajęć przedszkolnych, aby zaspokojone zostały indywidualne potrzeby dziecka, jego chęć wielozmysłowego poznawania świata.